انجمن سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی دانشگاه شاهد
انگشت نگاری DNA یک روش آزمایشگاهی است که برای یافتن ارتباط بین شواهد بیولوژیکی و مظنون در تحقیقات جنایی استفاده می شود. به این صورت که نمونه DNA گرفته شده از محل جنایت با نمونه DNA یک مظنون مقایسه می شود. اگر مشخصات دو DNA منطبق باشند ، شواهد و مدارک از آن مظنون آمده است اما در مقابل، اگر مشخصات دو DNA با هم مطابقت نداشته باشند ، شواهد نمی تواند از طرف مظنون آمده باشد. از انگشت نگاری DNA برای تعیین هویت افراد و رابطه بین والدین و فرزند نیز استفاده می شود.
روش های مختلفی برای تجزیه و تحلیل DNA وجود دارد تا مشخص شود که دو نمونه یکسان یا متفاوت هستند. گاهی اوقات از آن به عنوان اثر انگشت DNA یاد می شود. به عنوان مثال ، دو قطعه شبیه سازی شده DNA را می توان در آزمایشگاه مورد بررسی قرار داد تا قسمت های مشترک و درنهایت همپوشانی آن دو بررسی شود. در محیط دیگر ، مانند صحنه جنایت ، نمونه های DNA را می توان جمع آوری و تجزیه و تحلیل کرد تا تطابق نمونه های DNA به دست آمده با DNA مظنونان آن جنایت بررسی شود. اگر دو نمونه DNA دارای اثر انگشت یکسان باشند ، احتمال آماری بسیار بالایی وجود دارد که از یک فرد گرفته شده باشد. چنین روشی می تواند برای تعیین والدین نیز مورد استفاده قرار گیرد.
این روش در سال 1984 توسط متخصص ژنتیک بریتانیایی الک جفریس (Alec Jeffreys) ارائه داده شد. الک جفریس دریافت که توالی های خاصی از DNA در داخل ژن ها تکرار می شوند و نقشی در عملکرد ژن ها ندارند. سپس او تشخیص داد که بجز موارد استثنا در دوقلو های همسان هر فرد دارای الگوی منحصر به فردی از این توالی های معروف به ماهواره های کوچک است. و به این ترتیب توانست روش انگشت نگاری DNA را ارائه دهد.
روش ایجاد اثر انگشت DNA شامل بدست آوردن نمونه ای از سلول ها مانند پوست ، مو یا سلول های خونی است که حاوی DNA هستند. در ادامه DNA از سلول ها استخراج و خالص می شود. در روش الک جفریس DNA در نقاط خاصی با پروتئین هایی که به عنوان آنزیم های محدود کننده شناخته می شوند ، بریده شد. سپس آنزیم ها قطعاتی با طول های مختلف ایجاد می کنند که با قرار دادن آن ها روی یک ژل و سپس قرار دادن ژل در جریان الکتریکی (الکتروفورز) طبقه بندی قطعات صورت می گیرد. به این صورت که هرچه قطعه کوتاه تر باشد ، سریع تر به سمت قطب مثبت (آند) حرکت می کند. سپس قطعات DNA دو رشته ای مرتب شده و به کمک تکنیک لکه گیری آن ها به صورت تک رشته ای جدا شده و به یک ورقه نایلونی منتقل می شود. قطعات تحت اتورادیوگرافی قرار گرفته و درنتیجه DNA که در رادیواکتیو ساخته شده اند تولید می شوند سپس یک قطعه فیلم اشعه ایکس در معرض قطعات قرار گرفت و در هر نقطه ای که یک کاوشگر رادیواکتیو متصل شده بود ، یک علامت تاریک ایجاد شد. الگوی حاصل از علائم سپس قابل تجزیه و تحلیل است.
در روش دیگری بر خلاف روش اصلی انگشت نگاری DNA ، از آنزیم های محدود کننده برای برش DNA استفاده نمی شود. بلکه در عوض از واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) برای تولید نسخه های زیادی از توالی short tandem repeats یا به اختصار STR استفاده می شود.
ویراستار : مهدی وکیلی شعار
منبع:
