یک روش جدید، که در یک مطالعه منتشر شده در Nature Communications توصیف شده، پتانسیل به جلو بردن تحقیقات بین المللی برای یافتن داروهای ریشه کن کننده سرطان در منبع خود را دارد.
بیشتر بافتهای سرطانی از سلولهای به سرعت تقسیم شونده با ظرفیت محدود برای خود نوزایی تشکیل شده اند، به این معنی که قسمت عمده سلولها پس از تعداد مشخصی تقسیم، تقسیم شدن را متوقف میکنند. با این حال، سلول های بنیادی سرطانی میتوانند به طور نامحدود تکثیر شده و در طولانی مدت باعث رشد و عود مجدد سرطان شوند.
سلول های بنیادی سرطانی که تحت درمان های متداول مانند شیمی درمانی قرار نگرفته اند، یکی از دلایلی اند که بیماران در ابتد بهبود مییابند اما بلافاصله کمی پس از آن سرطان عود میکند. در لوسمی حاد میلوئیدی، نوعی سرطان خون، احتمال زیاد عود و بازگشت سرطان باعث میشود کمتر از 15 درصد بیماران مسن، بیش از 5 سال عمر کنند.
با این حال، جداسازی و مطالعه سلول های بنیادی سرطانی به دلیل فراوانی کم و شباهت آنها با سایر سلول های بنیادی دشوار است که این موضوع تلاش های تحقیقاتی بین المللی برای توسعه درمان های دقیقی که سلول های بدخیم را هدف قرار بدهند در حالی که آسیبی به سلول های سالم نرسد را محدود کرده است.
محققان مرکز تنظیم ژنومی (CRG) و آزمایشگاه زیست شناسی مولکولی اروپا (EMBL) این مشکل را با ارائه روش MutaSeq، حل کرده اند. روشی که می تواند برای تشخیص سلول های بنیادی سرطانی، سلول های سرطانی بالغ و یا سلول های بنیادی سالم بر اساس ژنتیک و بیان ژن آنها، استفاده شود.
دکتر Lars Velten، رهبر گروه CRG و نویسنده مقاله توضیح داد:” RNA اطلاعات حیاتی برای سلامت انسان را فراهم میکند. به عنوان مثال، آزمایش PCR برای ویروس کرونا، برای تشخیص COVID-19، RNA آن را شناسایی میکند. توالی بعدی می تواند گونه ویروس را تعیین کند. MutaSeq مانند آزمایش PCR برای ویروس کرونا، اما در سطحی بسیار پیچیده تر و با یک سلول واحد، به عنوان ماده اولیه کار می کند.”
محققان برای تعیین سلول بنیادی بودن یک سلول منفرد، از MutaSeq برای سنجش همزمان هزاران RNA استفاده کردند. آنها برای پی بردن به سرطانی یا سالم بودن سلول، توالی یابی دیگری انجام دادند و بدنبال جهش ها گشتند. داده های بدست آمده به محققان کمک کرد تا سالم یا سرطانی بودن سلولهای بنیادی و عامل تفاوت سلولهای بنیادی سرطانی را شناسایی کنند.
دکتر Lars Steinmetz، استاد دانشگاه استنفورد، رهبر گروه در EMBL Heidelberg و نویسنده مقاله گفت: “تعداد زیادی داروی مولکول کوچک با ایمنی بالینی اثبات شده، وجود دارد. اما تصمیم گیری در مورد اینکه این داروها برای کدام سرطان ها و به ویژه برای کدام بیماران مناسب است، کاری دشوار است. روش ما میتواند اهداف دارویی که ممکن است در بافت مناسب آزمایش نشده باشد را شناسایی کند. این آزمایشات باید در مطالعات بالینی کنترل شده انجام شوند، اما دانستن اینکه چه چیزی را آزمایش کنید اولین قدم مهم است. “
این روش مبتنی بر تعیین توالی تک سلول است، روشی بسیار رایج که به محققان در جمع آوری و تفسیر اطلاعات سراسر ژنوم(genome-wide) از هزاران سلول منفرد کمک میکند. توالی یابی تک سلول، مشخصات مولکولی با جزئیات بسیار را از بافتهای پیچیده و سرطان ها فراهم می کند و راه های جدیدی را برای تحقیق باز میکند.
Dr. Velten در توضیح مراحل بعدی گفت:” اکنون ما محققان بالینی را از آلمان و اسپانیا گرد هم آورده ایم تا از این روش در مطالعات بالینی بسیار بزرگتر استفاده کنند. همچنین ما در حال ساده تر کردن این روش هستیم. هدف ما شناسایی اهداف دارویی مخصوص سلول های بنیادی سرطانی، به روشی شخصی سازی شده و در نهایت ساده کردن این روش ها برای بیماران و پزشکان است. همانطور که برای ویروس کرونا به کار میرود.”

منبع: www.stemcellsportal.com